Nooit eerder in de geschiedenis van het Natuurhulpcentrum vingen we zoveel dieren op: 10.083 om precies te zijn, het vorig record was 2.000 dieren minder…

De overgrote meerderheid (85%) bestaat uit wilde inheemse dieren die na verzorging of revalidatie terug in de natuur worden vrijgelaten. 15% zijn dan weer exotische dieren die in beslag werden genomen, afgestaan werden door de eigenaar of na dumping door toevallige passanten werden gevonden.

Het opvangen, verzorgen en laten revalideren van wilde dieren blijft de core-business van het Natuurhulpcentrum. Dit jaar kende het aantal inheemse dieren een opvallende groei tot 8.544 patiënten, ruim 2000 meer dan 2018, het vorige recordjaar. 1.679 inheemse dieren werden in beslag genomen. Meest in het oog springend is het transport van 500 wilde eenden dat in het noorden van Antwerpen onderschept werd door de Dienst Dierenwelzijn. De dieren waren waarschijnlijk bedoeld voor de jacht. Hoewel de natuurinspectie van het Agentschap voor Natuur en Bos zwaar onderbemand is, werden toch enkele honderden zangvogels (b.v. 303 putters) in beslag genomen tijdens diverse controles. Controle loont, want nog altijd zijn er mensen die zich bezighouden met het illegaal vangen van vogels in onze al zo kwetsbare natuur.

De egel verdient een speciale vermelding. Maar liefst 1.225 vingen we er in 2019 op, terwijl we tot nu de kaap van de 1000 zelf nooit bereikten. Het is duidelijk dat er iets aan de hand is. Dit bewijzen de 495 egels die met zware bijtwondes binnenkwamen. Hoe het komt dat dit zo opvallend meer is, willen we laten onderzoeken door een hogeschool of universiteit.

Onze zorgouders zijn vrijwilligers die zich bezig houden met het grootbrengen van jonge dieren. Uit het nest gewaaid na een storm, gepakt door een kat, op de dool nadat de moeder slachtoffer werd van het verkeer,… Allemaal zijn het redenen waarom dieren verweesd kunnen achterblijven. Onze zorgouders hadden hun handen meer dan vol met in totaal 3.042 jonge dieren, waarvan 2.299 jonge vogels zoals de traditionele pimpelmezen (77) en koolmezen (141), maar ook een jonge roek en oehoe of een nestje van 7 boomkruipertjes. Veel van de 27 jonge boerenzwaluwen, 77 huiszwaluwen en 152 (!) gierzwaluwen verlieten door de zomerhitte te vroeg het nest en werden gelukkig op tijd gevonden en binnengebracht. Altijd leuk als we zwaluwen, die in aantal toch sterk achteruitgaan, kunnen helpen. Bij de jonge zoogdieren springen de 335 egeljongen het meest in het oog.

Reeën krijgen we elk jaar erg veel binnen, maar ook voor dit dier werd dit jaar een record gebroken. Maar liefst 298 keer reden onze medewerkers uit. Dit wil zeggen dat we bijna elke dag van het jaar een ploeg moeten uitsturen, enkel en alleen voor reeën! 107 reeën zaten vast in tuinen, zonnepaneelparken of weides en werden met netten gevangen. Onze conciërges moesten dit jaar erg vaak hun slaap onderbreken, want 147 keer werd ’s nachts een ree slachtoffer van het verkeer.

Voor Limburg was 2019 niet alleen een wolvenjaar, maar ook een everzwijnenjaar. Everzwijnen domineerden het lokale nieuws en als we sommigen moeten geloven, lijkt het wel alsof er achter elke boom een zwijn schuilt. In het Natuurhulpcentrum merkten we hier niet zoveel van. Wij vingen er 22 op, bijna allemaal slachtoffers van het verkeer, meestal een auto-ongeval, maar 3 zwijnen werden in Genk aangereden door een passerende trein. Andere opvallende zoogdiersoorten: 5 bevers, 65 vossen en 59 hazen…

Verder ging ons marterteam dit jaar weer langs bij tientallen mensen die problemen ondervonden door de aanwezigheid van steenmarters, ons klimteam haalde bosuilen, kauwen of houtduiven uit schoorstenen; we beantwoordden duizenden telefoons over de meest uiteenlopende vragen rond wilde dieren; gaven bijna wekelijks via diverse mediakanalen tekst en uitleg over onze natuur in het algemeen en onze werking in het bijzonder en trainden politie- en brandweerzones vanuit heel België in de omgang met wilde en exotische dieren.

15% van de in het Natuurhulpcentrum binnengebrachte dieren zijn exoten. Met exotisch bedoelen we niet-inheemse dieren. Dit gaat van een eenvoudige tamme duif (595) tot de meest tot de verbeelding sprekende reuzentoekans, leeuwen of wees-beertjes. Deze dieren kunnen meestal jammer genoeg niet terug vrijgelaten worden. Na een quarantaineperiode beginnen we de zoektocht naar een goede dierentuin of opvangcentrum. Voor de gedomesticeerde dieren zoeken we nieuwe particuliere baasjes.

 Terwijl ons werkingsgebied rond de inheemse dieren zich eerder in Vlaanderen en Nederlands Limburg beperkt, zijn we op het vlak van exoten wereldwijd actief: in 2019 redden we 2 bruine beertjes die verweesd achterbleven na graafwerkzaamheden in het Panarit-gebergte, in het oosten van Albanië. Barbarijse grondeekhoorns en berberapen werden na een inbeslagname in Frankrijk naar ons overgebracht en leeuwen Mia en Mao haalden we uit een failliet centrum waar exotische dieren werden getraind om in film- en reclamespots op te treden. Leeuwen Cora en Alpha brachten we dan weer naar een fantastische nieuwe thuis in Zuid-Afrika. In Spanje haalden we 2 tijgers uit een failliete dierentuin en uit hetzelfde land reisden enkele schorpioenen en een Iberische pad per ongeluk mee als verstekeling in de bagage. Drie beren die we in 2018 weghaalden in Litouwen, brachten we dit jaar naar een prachtige dierentuin in Ierland. Berberapen verhuisden dan weer naar Zoo Planckendael en Ouwehands Dierenpark in Nederland en 6 in beslag genomen roodbroekdwergvalkjes vonden in Engeland een nieuwe thuis.

Die internationale samenwerking, zowel voor het opvangen als voor het herplaatsen, is erg belangrijk. Over heel Europa worden wetgevingen rond het houden, het tonen van en het optreden met exotische dieren eindelijk strenger, maar dit houdt in dat meer en meer dieren in beslag worden genomen.

Maar we moeten niet altijd ver gaan om exotische dieren tegen te komen. Een brandweerploeg uit Namen vond tijdens een bosoefening 2 gifslangen naast een gedumpt terrarium. Een tijgerpython van 4,5 m werd weggehaald uit een drugspand in Luik. We vingen ontsnapte wallaby’s, agressieve emoes en kippenrovende wasberen. Het meest indrukwekkende was de onderschepping van meer dan 700(!) vogels, verdeeld over 25 kratten, op de luchthaven van Zaventem. Exotische papegaaien, toekans, 7 soorten toerako’s, wevers, parkieten, wulpen,… Tientallen soorten, met een totale waarde van naar schatting 150.000 euro. De vogels werden samen met de inspecteurs van het Agentschap voor Natuur en Bos en de dienst CITES één voor één gecontroleerd.

Om het voedsel voor zovele dieren op een goede manier te stockeren, werd geïnvesteerd in nieuwe koel- en vriescellen. Deze verbruiken ook een stuk minder dan de oude cel, en is voor de medewerkers makkelijker om in te werken. Op dit ogenblik wordt in hetzelfde gebouw de laatste had gelegd aan enkele nieuwe kooien om onze opvangcapaciteit te vergroten.

Tegelijkertijd zijn we druk bezig met het voorbereiden van onze mega-uitbreiding die vanaf dit jaar van start gaat. De bouwaanvraag werd hiervoor ingediend. Laten we hopen dat alles snel rond is, want de nood aan nieuwe grotere verblijven is hoog.