Worden er in Limburg illegaal honderden tamme eenden uitgezet ten behoeve van de (plezier)jacht?
De verhalen en beelden die ons bereiken, lijken dat alvast wel aan te tonen… 

De wilde eend

De wilde eend is de meest voorkomende eendensoort in onze streken. De soort staat niet op de Rode Lijst maar de populatie in Nederland nam sinds 2000 af met 20%. In ons land wordt er een lichte achteruitgang waargenomen. De soort wordt als jachtwild gecatalogeerd en is bejaagbaar van 15 augustus tot 31 januari. Op een bekende jachtsite lezen we de bezorgdheid van de jagerij over de wilde eend. Zo organiseren ze een workshop vlechten van broedmanden en schrijven ze het volgende:

“Nogmaals, laat ons proactief tewerk gaan en nu alles op alles zetten om de populaties wilde eenden terug omhoog te krijgen.”

Is dit dan hun manier om de populatie wilde eend omhoog te krijgen?

Onnatuurlijk hoge dichtheden

Regelmatig nemen mensen contact met ons op omdat ze in waterrijke gebieden erg veel eenden bij elkaar zien. Het gaat dan niet over eenden die verzamelen in zogenaamde wintergroepen maar om jonge eenden van allemaal dezelfde leeftijd. De vogels maken een erg tamme indruk en zijn letterlijk massaal aanwezig. Toevallig of niet gaat het steeds om waterplassen of moerasgebieden die ingekleurd zijn als jachtgebied.

Onlangs kon een wandelaar beelden maken van het fenomeen. De wandelaar wenst anoniem te blijven omdat het betreffende terrein in feite niet toegankelijk is. Het betreft een waterrijk jachtgebied van een rijke industrieel dat volledig omheind is. Er wordt alles aan gedaan om maar geen pottenkijkers toe te laten. Maar, de beelden zijn hallucinant: wanneer de wandelaar aan de waterkant staat zie je al minstens honderd wilde eenden. Maar het wordt nog gekker: wanneer er enkele blaadjes in het water gegooid worden verschijnen er vanuit het riet nog eens enkele honderden wilde eenden van dezelfde leeftijd. Naar schatting gaat het om 500 vogels!

We leggen de beelden voor aan een aantal experten om hun mening hierover te kennen:

* Ornitholoog en voorzitter van de Limburgse Vogelwerkgroep Jan Gabriëls fronst bedenkelijk de wenkbrauwen bij het zien van al die eenden en is stellig hierover: dit is volkomen onnatuurlijk en is ecologisch gezien niet te verklaren. Deze vogels zijn daar opzettelijk vrijgelaten voor de plezierjacht.

* Steven Jacobs, plantenexpert van de Universiteit Antwerpen ziet grote problemen als honderden wilde eenden gedropt worden in een gebied. ‘Net zoals bemesting op het land een negatieve invloed heeft op kwetsbare natuurgebieden, kan de bemesting die gebeurt door de massale hoeveelheid uitwerpselen van zoveel eenden, de waterkwaliteit sterk beïnvloeden. Niet alleen de totale hoeveelheid voedingsstoffen, maar ook de stikstof/fosfor-verhouding dreigt in die mate te veranderen, dat bepaalde zeldzame plantengemeenschappen die zich in de vijvergebieden van Midden-Limburg bevinden, op die locaties zelfs volledig kunnen verdwijnen.

Jonge eenden hebben bovendien veel voedsel nodig. Het opeten van rietscheuten verhindert rietverjonging. Dit terwijl rietkragen een voor Midden-Limburg erg belangrijk broedbiotoop is voor heel wat zeldzamere Limburgse broedvogels.’

* Niels Luyten van Vogelbescherming Vlaanderen merkt op dat het niet alleen een Limburgs probleem is en haalt er enkele rechtzaken bij die momenteel lopende zijn voor net dezelfde feiten in Oostmalle en Hingene. Daarbij heeft Vogelbescherming zich burgerlijke partij gesteld.

* Joachim Mergeay, wetenschapper bij het Overheidsinstituut voor Natuur en Bosonderzoek maakt zich dan weer ernstig zorgen over de genetische vervuiling. Meerdere studies tonen immers aan dat wilde eenden afkomstig uit kweek niet goed aangepast zijn aan omstandigheden in de vrije natuur. Hun snavel is meer aangepast aan het eten van korrel en granen dan aan het zeven van waterdiertjes. Ook hun gedrag naar roofdieren verschilt. Wanneer die uitgezette eenden kruisen met wilde soortgenoten krijg je nakomelingen die niet goed aangepast zijn aan overleven in het wild. Uitzettingen verzwakken dus de wilde populaties genetisch, zeker wanneer ze massaal gebeuren.

Vreemd gedrag

Niet alleen het onrealistisch hoge aantal wilde eenden van dezelfde leeftijd op één plaats is op zijn minst merkwaardig te noemen. Ook het gedrag van de dieren is opvallend. Een wilde eend is van nature schuchter en houdt de nodige afstand t.o.v. mensen. In dit geval komen de vogels letterlijk met honderden naar je toe gesneld.  Vooral als je iets in het water gooit komen de eenden kijken of het voedsel betreft. Dergelijk gedrag kan je verwachten in een druk stadspark waar de eenden tam geworden zijn, maar op een afgesloten jachtterrein waar publiek niet is toegelaten, is het toch opmerkelijk. 

Dierenwelzijn en volksgezondheid

Ethisch is het natuurlijk verwerpelijk om enkele dagen voor de start van het jachtseizoen, 500 tamme eenden op een vijver te zetten. Blijkbaar is er een illegaal circuit actief met verschillende actoren: kwekerijen die jonge eenden aanbieden, transporteurs die clandestien de dieren invoeren en klanten die de vogels ter plaatse vrijlaten. Bovendien is er nog steeds waakzaamheid voor vogelgriep en het kweken, transporteren en vrijlaten van dergelijke grote hoeveelheden eenden is natuurlijk een groot risico. Dit staat in schril contrast met de brave burgers die hun kippen verplicht moeten ophokken. 

Agentschap Natuur en Bos

De Natuurinspectie van het Agentschap Natuur en Bos is karig met informatie. Ze kunnen echter wel bevestigen dat er een onderzoek loopt betreffende de feiten in Hasselt.

Jagerij verantwoordelijk?

Na het lezen van bovenstaande, kan je moeilijk anders dan concluderen dat de jagerij illegaal in gevangenschap gekweekte eenden uitzet, vlak voor de start van het jachtseizoen. Bovendien werden in het verleden al klandestiene transporten van 500 jonge wilde eenden tegengehouden aan de grens met België. Dit alles neigt sterk naar een andere bekende modus operandi uit de jachtwereld: het uitzetten van gekweekte fazanten.

Blijkbaar zijn er in Vlaanderen jagers die de strenge weidelijke regels volledig aan hun laars lappen en letterlijk een schietkermis organiseren. Nochtans zou weidelijkheid moeten garanderen dat de dieren een faire kans hebben… De jonge eenden zien het jachtgebied aan als hun thuishaven en zullen er steeds naar terugkeren wanneer ze opgeschrikt worden door de drijvers en hun honden. De jagers kunnen zo keer op keer de opvliegende eenden beschieten. Op die manier lijkt het wel klei’eend’schieten…